Porozmawiajmy o seksie. Skąd się bierze wstyd w łóżku?

W gabinecie psychoterapeuty temat seksu, bliskości, satysfakcji seksualnej obok wielu innych trudnych tematów pojawia się stosunkowo często. Jednocześnie jest to jeden z tych tematów, któremu towarzyszy uczucie skrępowania a nawet wstydu. Obserwuję zakłopotanie, trudności w znalezieniu słów, zaczerwienienie na twarzy rozmówcy, czy nawet ściszony głos. Okazuje się, że wielu dorosłych ludzi ma dużą trudność, aby mówić o intymności w kontekście własnych potrzeb, oczekiwań, mówieniu o tym co lubią, albo czego nie chcą akceptować w intymnej sferze swojego życia.

Temat wymaga delikatności i uważności, życzliwości. Dopiero po chwili rozmowy przychodzi uwolnienie od silnego wstydu, nieco więcej swobody i odrobina lekkości w wypowiedzi. Dlaczego tak dzieje? Skąd się bierze wstyd w łóżku? O tym będzie ten artykuł.

Wstyd – co to za emocja?

Wstyd jest emocją, której doświadcza większość ludzi, a różnica polega na częstotliwości i nasileniu odczuwanego wstydu. O wstydzie mówimy jako emocji samoregulującej, wtórnej. Towarzyszy ona naszym relacjom społecznym i wiąże się z obawą przed tym jak zostaniemy odebrani przez drugiego człowieka. Ma związek z obawą przed odtrąceniem czy brakiem akceptacji. Związany jest z krytyką i oceną otoczenia.

Wstyd odczuwamy w wielu sytuacjach, np. przed wystąpieniem publicznym. Oblewa nas rumieniec a dzieje się tak dlatego, że w naszej głowie pojawia się myśl – obawa przed byciem ocenionym przez słuchaczy, sami mamy wątpliwości co do własnej osoby (wątpimy, czy dobrze wypadniemy, czy to co mówimy ma sens, co pomyślą inni o nas itd.).

Czasami wstyd jest mocno nasilony i uniemożliwia normalny, zdrowy kontakt z druga osobą. Wtedy obserwujemy nadmierne wycofanie, czy unikanie. Staje się to strategią ochronną – tak, aby osoba unikająca mogła ochronić się przed krytyką innych osób.

Wstyd – przyczyny. Skąd się bierze?

Niskie poczucie własnej wartości

Źródłem wstydu jest przede wszystkim nasze dzieciństwo. Nasi rodzice, inni dorośli, otoczenie, czyli atmosfera, która towarzyszy naszemu wzrastaniu. Często wiele zachowań, szczególnie dotyczące płci, seksualności, w ogóle intymności określane są „grzesznym”, „złym”.

Dla przykładu, słowa matki do małej dziewczynki, kiedy mówi, że dotykanie swoich intymnych części ciała podczas mycia jest grzechem, może wywołać u dziewczynki wstyd na całe życie podczas zwykłej czynności mycia. Kolejne doświadczenia, kontakt z rówieśnikami również bywa źródłem wstydu.

Młodzi ludzie często śmieją się z siebie. Wyśmiewają, kpią, bywają mało wspierający czy akceptujący. Temat seksualności jest tematem ich interesującym, a zatem bywa źródłem też wielu wątpliwości czy przykrości. Okres dorastania jest bardzo trudnym w sferze emocji. Kształtuje się nasza tożsamość, autonomia, poczucie własnej kompetencji, budowanie oraz docenianie dokonań i osiągnięć. Kształtuje się również nasza seksualność.

Brak pewności co do własnej wartości i częsta krytyka mogą istotnie podważyć samoocenę w tym obszarze. Jeśli wzrastamy w atmosferze braku akceptacji w sferze intymności, czy seksualności często buduje się wewnętrzny konflikt między tym co naturalne a tym, jakie jest oczekiwanie społeczne. Nie ułatwia to budowania akceptacji i zdrowej samooceny.

Brak akceptacji własnego ciała

Kolejnym aspektem jest kwestia akceptacji bądź braku akceptacji własnego ciała – atrakcyjności fizycznej. Ważnym wątkiem będzie znajomość własnych granic i umiejętności chronienia własnej przestrzeni. Wraz z dorastaniem i kształtowaniem się naszej seksualności istotna jest znajomość własnych pragnień i potrzeb. Trzeba pamiętać, iż chęć spełnienia oczekiwań i bycia akceptowanym społecznie będzie utrudniona, gdy my będziemy dla siebie pierwszymi krytycznymi sędziami.

Traumatyczne wydarzenia

To, co z pewnością może budować wstyd to traumatyczne doświadczenia, które często łączą się z poczuciem winy czy wstydem właśnie. Kiedy przejmujemy przesadną odpowiedzialność i winę za wydarzenia.

Przykładem będzie sytuacja gwałtu, gdy podważa się winę sprawcy używając argumentów dotyczących np. stroju ofiary. Sugerując, że sukienka podkreślająca atuty sylwetki była powodem zdarzenia. Często poszkodowana kobieta zaczyna wątpić. Zaczyna myśleć, że to jej wina. Pojawia się poczucie winy oraz wstyd wynikający z obawy przed oceną innych ludzi – „Co oni pomyślą o mnie, uznają, że to moja wina – wstyd mi….”.

Innym przykładem może być „wstyd” wynikający z reakcji fizjologicznej ciała – „moje ciało zareagowało podnieceniem”. Gwałt i uczucie przyjemności powinno wykluczać się a wzmacnia dramatyzm doświadczenia. Często towarzyszy uczucie winy i ogromnego wstydu. Temat jest niezwykle trudny i niesie ogromne obciążenia oraz wzmacnia traumę.

Czego wstydzą się mężczyźni?

Kiedy w gabinecie psychoterapeuty pojawia się para z problemem dotyczącym pożycia seksualnego, mężczyźni najczęściej wskazują jako źródło swojego wstydu – lęk przed ośmieszeniem/wyśmianiem.

Obawiają się czy w ogóle spełnią oczekiwania seksualne swoich partnerek. Jeśli ich doświadczenia w tej sferze nie przynoszą im satysfakcji, obawiają się, że właśnie w ten sam sposób zostaną odebrani przez swoje partnerki.

Bywa, że ich głównym źródłem wiedzy o potrzebach kobiety są filmy pornograficzny. Mają często jednak świadomość, że jest to dalekie wyobrażenie od prawdziwych potrzeb partnerki. Z drugiej strony boją się/wstydzą mówić o swoich fantazjach. Obawiają się, że ich partnerki poczują się urażone czy traktowane przedmiotowo/instrumentalnie.

Wstyd mężczyzny przede wszystkim dotyczy jego doświadczeń seksualnych, małej ilości partnerek, lub doświadczenia z jedną partnerka – czyli głównie własnych niedoskonałości czy niekompetencji. Często nie czują się atrakcyjni, bardzo często sami siebie określają jako nieśmiałych.

Czego wstydzą się kobiety?

Kobiety przede wszystkim wstydzą się swojego ciała. Tego, że zmienia się po porodzie, po karmieniu dzieci. Nie czują się atrakcyjne dla swojego męża/partnera.

Kobiety równie często wstydzą się mówić o swoich fantazjach seksualnych. Mają głębokie przekonanie, że oczekiwania wobec nich ograniczały się do tego, by spełniały jedynie oczekiwania mężczyzn, a swoich własnych nie powinny wygłaszać. Powinna być delikatna, subtelna a nawet wstydliwa. Kobiety wstydzą się proponować nowości w seksie, czy mówić o seksie. Często czują się zawstydzone samą rozmową o seksie. Bywa, że mówią: „o seksie się nie mówi, seks się robi”.

Często wstydzą się, że nie mają doświadczenia albo przeciwnie, że miały wielu partnerów.

Tematem wstydu jest też odmienne libido. Pary unikają rozmowy. Od razu stwierdzają – nie pasujemy do siebie. Panie często mają przekonanie, że „mówić o swoich potrzebach – kobiecie nie wypada”, „mężczyzna ma prawo oczekiwać, kobieta nie”. Kobiety wstydzą się ciała i tego co się z nim dzieje podczas seksu. Często wstydzą się tego, że nie przeżywają orgazmu.

Jak przełamać wstyd w związku?

Okazuje się, że najczęstszym powodem odczuwania wstydu jest brak szczerej, otwartej w atmosferze zaufania rozmowy między partnerami. To co jest pomocne, to wzmacnianie intymności zarówno w sferze emocjonalnej, a dopiero później w fizycznej. Potrzebne jest zaufanie i bezpieczeństwo.

Na naszym blogu powstał też pomocny artykuł, na temat tego Jak rozmawiać o seksie w związku?

Możliwość ujawnienia swoich przekonań na temat seksu, akceptacja odmienności jest dużą pomocą i wstępem do zmian. W pracy nad wstydem pomocna może być psychoterapia dla par. Rozumienie uczuć własnych i swojego partnera jest krokiem w stronę bliskiej i głębokiej więzi oraz satysfakcji w obszarze seksualności.

Na koniec, chciałabym zaproponować zabawę dla par :)

1. Napisz z czym przyjemnym kojarzy Ci się seks.
2. Napisz co lubisz w seksie.

Napiszcie na oddzielnych kartkach i wymieńcie się nimi, a następnie kiedy będziecie w odpowiednim nastroju skorzystajcie z podpowiedzi :)

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą