Osobowość narcystyczna a związki i relacje społeczne

Narcyzm, czyli dominujące przekonanie o własnej wyższości to zaburzenie osobowości, które powstaje, by przykryć poczucie niższości i lęku przed tym, by być nieważnym, niewidocznym, niewartościowym. Osoby z wielkościowym przekonaniem na swój temat niczym powietrza potrzebują uznania, akceptacji społecznej, adoracji. Ich brak, odczuwają jako osobistą porażkę, poczucie odrzucenia, a ich samoocena gwałtownie spada.

Narcyzm a związki

Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości mają niedobre związki, bo nie potrafiąc dać uwagi drugiej osobie, żądają jej od niej w nieadekwatnym wymiarze. W ich związkach brakuje symetrii. To powoduje niszczącą frustrację, złość, poczucie nadużycia i niekochania. Mimo tego, że narcyz pragnie spełniać poczucie bliskości, więzi z drugą osobą, to będąc skupionym tylko i wyłącznie na potwierdzaniu własnej wartości skazuje się na poczucie osamotnienia.

Osoby narcystyczne potrzebują innych, by „odbijać się” w nich niczym w lustrze

A gdy to co widzą im się nie podoba odczuwają rosnącą frustrację. Wówczas często, by zapełnić ten wewnętrzny deficyt uznania i „odzyskać” poczucie własnej wartości, osoby te skupiają się w sposób nadmierny, wyolbrzymiony na błędach czy niedoskonałościach innych osób. Bardzo źle reagują na wszelkie przejawy wyjątkowości, ponadprzeciętności oraz na znaczące sukcesy innych ludzi. Najczęściej je krytykują i dewaluują, by uniknąć jawnego porównywania się z nimi, a tym samym obniżenia swojego mniemania o sobie. Według narcyza nikt nie może być lepszy i bardziej wyjątkowy od niego.

Narcyz potrzebuje akceptacji innych osób jak powietrza

Potrzeba akceptacji u osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości jest kluczowa w jego funkcjonowaniu. W jego umyśle bowiem ścierają się dwa obrazy własnej osoby – głęboko zakorzeniona niska samoocena i poczucie niższości oraz przemożna chęć wiary w swoją nieomylność, wszechmoc, ważność, w swoje znaczenie.

Narcyz ma problemy z budowaniem zdrowych relacji z ludźmi bo odczuwa wewnętrzny, głęboki lęk przed tym, kim mógłby się na skutek tej konfrontacji okazać we własnych oczach. Ma bardzo niestabilny obraz własnej wartości. Boi się odrzucenia, uświadomienia sobie, że może nie być najlepszy, mądrzejszy, piękniejszy, czy zdolniejszy od innych. Gdy tak się stanie, jego poczucie własnej wartości się wali. Jego myślenie o sobie waha się od jednego ekstremum do drugiego. Od poczucia wszechmocy i bycia najlepszym do poczucia bycia nic nie wartym.  Z tego powodu osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości odczuwają głębokie cierpienie, wszechogarniający lęk.

Związek z narcyzem – kto kogo wybiera?

Na związek z mężczyzną narcyzem najczęściej decydują się kobiety, którym brakuje pewności siebie, a ich poczucie własnej wartości nie plasuje się na wystarczająco wysokim poziomie. Narcystyczny mężczyzna chętnie podejmuje decyzje, w towarzystwie odgrywa rolę wodzireja, skupia wokół siebie ludzi. Partnerki narcystycznych panów są zwolnione z podejmowania decyzji, nie wymaga się od nich przejmowania inicjatywy. Mniej pewnym siebie kobietom taki związek daje możliwość “błyszczenia odbitym światłem”, czyli bycia w centrum uwagi, ale jednak w bezpiecznym miejscu, bo za plecami swojego mężczyzny.

Czy związek z narcyzem jest możliwy?

Powyższy układ na początku związku zdaje się zaspokajać potrzeby obu stron. Narcyz zyskuje przestrzeń do błyszczenia, a jego partnerka może skutecznie unikać konfrontacji z sytuacjami, które wywołują u niej lęk, gdyż narcyz chętnie ją w tym wyręczy, zyskując tym samym podziw i blask.

Niestety, w pewnym momencie narcyz zaczyna się nudzić partnerką, która żyje w jego cieniu, a ona zaczyna czuć się nieważna i nieszanowana. Narcyz zaczyna szukać nowych wyzwań, aby potwierdzić swoją atrakcyjność, jego partnerka odczuwa coraz więcej lęku. Jest to moment, w którym najwięcej par zgłasza się na wizytę u terapeuty małżeńskiego.

Czy narcyz zdradza?

To zależy od systemu wartości danej osoby. Jeśli narcyz buduje poczucie własnej wartości na przekonaniu, że jest przykładnym mężem i ojcem, to zdrada raczej nie wchodzi w grę, gdyż zburzyłaby jego idealne wyobrażenie o sobie. Jeśli jednak miarą jego poczucia własnej wartości będzie osiągnięty ogólnospołeczny sukces np. kariera zawodowa, wówczas zdrada może stać się kolejnym narzędziem do potwierdzenia własnej atrakcyjności.

Narcyzm dotyczy tak samo mężczyzn jak i kobiety, jednak w damskim wydaniu ma nieco mniejszą „siłę społecznego rażenia”. Wyjaśnimy ten aspekt w kolejnym artykule.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą