Derealizacja – co to jest i jaki ma związek z depresją?

Zaburzenia dysocjacyjne są współcześnie coraz częściej diagnozowanym schorzeniem. Termin ten pochodzi od łacińskiego słowa dissocatio, które oznacza rozdzielenie. W dużym skrócie zaburzenia dysocjacyjne oznaczają rozdzielenie się funkcji takich jak świadomość, pamięć, umiejętność odbierania bodźców z otoczenia. Co prawda zaburzenia te występują już od wieków, natomiast współczesne warunki mogą zwiększać ilość zachorowań.

W tym artykule przyjrzę się w szczególności derealizacji – czym jest, jaki ma wpływ na funkcjonowanie i jaki ma związek z depresją.

Co to jest derealizacja?

Derealizacja jest zaburzeniem psychicznym, które polega na wrażeniu przebywania w nierealnym, zmienionym świecie.

Osoba, która doświadcza derealizacji ma często problemy w jasnej ocenie rzeczywistości oraz otaczającego ją świata. Zarówno znani sobie ludzie, oraz otaczające przedmioty mogą wydawać się nierealni.

Pacjenci często używają takiego porównania: „czuję się jakbym był w filmie, wszystko jest nierealistyczne”. Widoczne jest zatem takie wrażenie, jakby dana osoba nie znajdowała się „tu i teraz”, tylko gdzieś w odległej przestrzeni.

Uwaga – pacjent ma zachowaną świadomość i postrzeganie (nie ma halucynacji, nie uważa, że odrealnienie zostało spowodowane przez siły nadprzyrodzone).

Na naszym blogu powstał też wpis na temat innego zaburzenia psychicznego, jakim jest neurastenia: Neurastenia – co to jest i jakie są jej typy?

Przyczyny derealizacji

Okazuje się, że nie ma jednej konkretnej przyczyny, która mogłaby wywołać derealizację.

Szacuje się, że derealizacja może wystąpić okresowo nawet u 70% zdrowych ludzi, jako reakcja na przepracowanie, po trudnym wydarzeniu, utracie bliskiej osoby.

Psychiatrzy podają najczęstszą przyczynę pojawienia się derealizacji – lęk. Psychoanaliza tłumaczy ten objaw jako obronę ego.

Upatruje się również przyczyn w traumatycznych przeżyciach, zarówno w dzieciństwie, jak i okresie dorosłym.

Derealizacja jako objaw może wystąpić u osób cierpiących na nerwicę, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, depresję. Może to świadczyć o spadku dopaminy i wzroście stężenia adrenaliny u tych osób.

Objawy derealizacji

W rozdziale, w którym opisałam czym jest derealizacja, zwróciłam uwagę na uczucie zmiany otaczającego świata i oddalenia w stosunku do niego. U osób, które zmagają się z derealizacją objawy mogą dotyczyć:

• braku poczucia czasu;
• braku myśli w głowie;
• sztuczności świata, braku spójności z otoczeniem;
• przeżywania snu na jawie;
• odcięcia od emocji;
• uczucia pustki, obcości;
• braku motywacji;
• spadku koncentracji;
• natłoku egzystencjalnych myśli.

Derealizacja a depersonalizacja

Stan derealizacji bardzo często łączy się z depersonalizacją. W medycynie funkcjonuje termin zespołu depersonalizacji-derealizacji (DD). Czym się charakteryzuje? Przede wszystkim powracającym wrażeniem oddzielenia się od własnego ciała oraz otaczającego świata. Temu wrażeniu towarzyszą również odczucia wobec przeżywanych stanów, wrażenie odległości od otaczającej rzeczywistości, braku realizmu, a także uczucie zautomatyzowania.

Depersonalizacja i derealizacja powszechnie występują w przypadku padaczki, migreny, po zażyciu środków psychoaktywnych, takich jak LSD, marihuana.

U kobiet duże znaczenie w rozwinięciu tej dolegliwości mają zdarzenia związane z przemocą seksualną.

Derealizacja-depersonalizacja może wystąpić już w okresie dorastania, jako wynik niewystarczającego wsparcia ze strony rodziców, przemocy psychicznej lub fizycznej w dzieciństwie.

Derealizacja – jaki ma związek z depresją?

Derealizacja jest objawem często występującym w depresji.

Poczuciu derealizacji towarzyszy często natłok myśli o sensie istnienia, rozważań egzystencjalnych oraz poczucie odcięcia i zagubienia w świecie otaczającym.

Osoby znajdujące się w stanie derealizacji określają rzeczywistość wokół jako bezbarwną, martwą, a świat widziany ich oczyma może się jawić jako scena, na której ludzie odgrywają role.

W przebiegu depresji, pacjenci którzy zmagają się z derealizacją, zgłaszają między innymi poczucie pustki w głowie, sztuczności świata, rozważań m.in. „po co ja jestem na tym świecie?”, spadek koncentracji (np. trudności w skupieniu się nad czytaną książką), przeżywanie snu na jawie.

Leczenie derealizacji

W sytuacji, kiedy derealizacja występuje okresowo, mija ona bezpośrednio po ustąpieniu bodźca wywołującego. Na przykład po ustąpieniu działania narkotyku, detoksykacji, po upłynięciu indywidualnego dla każdego człowieka czasu od trudnego wydarzenia.

Natomiast, kiedy dolegliwości nie ustępują – należy wdrożyć farmakologię oraz psychoterapię. Leczenie derealizacji zależy od zaburzenia, w którym się pojawia.

Najczęściej stosowane są leki z grupy wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), leki przeciwpsychotyczne i normotymiczne.

W większości przypadków zaleca się przede wszystkim psychoterapię. Obecnie najczęściej polecanym rodzajem terapii jest poznawczo-behawioralna, która charakteryzuje się przede wszystkim współpracą między pacjentem a psychoterapeutą między innymi w zakresie interpretacji pewnych wydarzeń w życiu pacjenta oraz jego zachowań i reakcji w tych sytuacjach.

Im szybciej podejmie się odpowiednią formę leczenia, tym istnieje większa szansa na wyzdrowienie.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą