Stany depresyjne a depresja – jak je odróżnić?
Poruszany temat w artykule z mojej perspektywy dość często pojawia się zarówno w gabinecie terapeutycznym, jak i poza nim, głównie poprzez jedno sformułowanie – jestem przygnębiony/a, może to depresja?
Okresy obniżonego nastroju mogą się przydarzyć każdemu. Na przykład tempo życia, trudne sytuacje w pracy czy szkole, nadmiar stresu, mogą w znaczący sposób wpłynąć na nastrój.
Jak odróżnić przejściowe pogorszenie nastroju od stanu depresyjnego czy nawracającej depresji? O tym będzie ten artykuł, zapraszam.
Stan depresyjny – co to jest?
Przede wszystkim stan depresyjny nie jest równoznaczny z depresją, choć zawiera jej typowe symptomy. Mówi się o stanach depresyjnych jako nawracających spadkach nastroju, które są krótkotrwałe, ale występują z regularną częstotliwością (minimum raz w miesiącu).
Przyczyny stanów depresyjnych
Nie ma jednoznacznej przyczyny odpowiadającej za pojawienie się stanów depresyjnych. Do najpowszechniejszych należą czynniki psychospołeczne i biologiczne.
Bardzo często podczas pierwszej konsultacji w gabinecie proszę pacjenta o wykonanie badania krwi. Zaburzenia hormonalne obejmujące poziom kortyzolu, niedobór tyroksyny i testosteronu, spadek estrogenu mogą powodować zmiany w nastroju. Również warto przyjrzeć się poziomowi witamin z grupy B, witaminy D3.
Mówiąc o czynnikach psychospołecznych mam na myśli m.in.: rodzinne predyspozycje do depresji – mogą mieć charakter dziedziczny, ale również mogą wynikać z wychowywania się w konkretnych, niekorzystnych warunkach.
Kolejną grupą czynników wpływających na pojawienie się stanów depresyjnych są:
- stres;
- niepożądane działania leków na ciśnienie, przeciwlękowych;
- choroby somatyczne np. astma, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, zapalenie jelit;
- nadużywanie picia alkoholu czy narkotyków.
Objawy stanów depresyjnych
Wśród objawów stanów depresyjnych mogą wystąpić:
- obniżenie nastroju – krótkotrwałe, raczej lekkie w nasileniu;
- nerwowość, rozdrażnienie, nadpobudliwość;
- apatia;
- przejściowe zachwianie wiary we własne możliwości;
- chwilowe zaburzenia funkcjonowania w relacji intymnej, przestrzeni zawodowej.
Dodam, iż stany depresyjne mogą występować również w przebiegu zaburzeń lękowych. Wówczas objawy mają zdecydowanie silniejszy przebieg. Mogą prowadzić do wycofywania się z życia społecznego, obawy przed wychodzeniem z domu, również do pojawienia się zaburzeń urojeniowych.
Stany depresyjne – leczenie
Leczenie stanów depresyjnych należy dobrać indywidualnie do stanu pacjenta. Biorąc pod uwagę natężenie objawów, ogólny stan zdrowia, czynniki osobowościowe, sytuację rodzinną.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę stany depresyjne, które objawiają się chwilowym spadkiem nastroju, smutkiem – najlepszym lekarstwem okazuje się wsparcie ze strony najbliższych. Świadomość, że można w bezpiecznych warunkach porozmawiać, być wysłuchanym i zrozumianym – to naprawdę pomaga.
Stany depresyjne mogą mijać po ustaniu oddziaływania konkretnego bodźca. Ale mogą być także początkiem depresji, zatem nie wolno ich lekceważyć.
Stany depresyjne mają tendencje do nawrotów, stąd im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większa jest nadzieja na zwalczenie choroby. Warto jak najszybciej zgłosić się do specjalisty (lekarz psychiatra), który oceni, czy stany depresyjne są objawem choroby, jaką jest depresja czy zaburzenia depresyjno-lękowe.
Leczenie obejmuje wówczas wdrożenie farmakologii. Leki z grupy antydepresantów rzadko powodują skutki uboczne oraz nie uzależniają. Ważna jest konsekwencja w przyjmowaniu leków i stosowanie się do zaleceń lekarza, gdyż pierwsze efekty mogą się pojawić dopiero po kilku tygodniach zażywania leku.
Bardzo ważnym oddziaływaniem w leczeniu stanów depresyjnych jest również psychoterapia (głównie w nurcie poznawczo-behawioralnym), która pozwala rozpoznać przyczyny i czynniki, które wywołują złe samopoczucie.
Stany depresyjne a depresja – różnice
Podstawową różnicą jest nasilenie objawów oraz czas ich trwania.
O depresji najczęściej mówi się wtedy, gdy dana osoba traci jakąkolwiek radość życia i zainteresowania. Codzienne funkcjonowanie ogranicza się do niezbędnego minimum: załatwiania potrzeb fizjologicznych i spania – choć sen zwykle jest zaburzony. Osoba z depresją nie ma apetytu i nie widzi potrzeby zadbania o siebie. Podstawowe czynności jak wstanie z łóżka, umycie się, stanowią ogromną trudność.
Depresja to choroba przewlekła, a nastrój i patrzenie na świat w czarnych barwach jest niezmienne.
Stany depresyjne to epizody depresji, trwające kilka lub kilkanaście dni. Charakterystyczne dla nich jest to, że pojawiają się regularnie i często. Są też łatwo odwracalne – obniżony nastrój zanika pod wpływem pozytywnych bodźców – nowa, lepsza perspektywa, wsparcie bliskich.
Większość stanów depresyjnych trwa 2-4 dni, rzadziej dłużej, jednak zwykle nie przekraczają 14 dni.
Z kolei dla stwierdzenia pełnego rozpoznania depresji wg. ICD-10 objawy powinny utrzymywać się przez okres co najmniej 2 tygodni lub krócej, jeżeli objawy osiągają bardzo duże nasilenie i szybko narastają.
Objawy dojrzałej depresji są znacznie poważniejsze, niż w stanach depresyjnych, mogą obejmować:
- chroniczne zmęczenie fizyczne, brak energii;
- silne zaburzenie samooceny, niewiara we własne możliwości, krytycyzm;
- zaburzenia łaknienia lub nadmierny apetyt;
- zaburzenia snu – bezsenność lub nadmierna senność;
- obniżenie sprawności intelektualnych, problemy z uwagą i koncentracją;
- zaburzenia libido i sprawności seksualnej;
- objawy psychosomatyczne – bóle brzucha, biegunki, bóle głowy;
- myśli samobójcze mogące prowadzić do podejmowania prób samobójczych.
Stany depresyjne a depresja – podobieństwa
Jeżeli chodzi o podobieństwa pomiędzy depresją a stanami depresyjnymi rozumianymi jako obniżenie nastroju, możemy zauważyć m.in. te, które znajdują się w obszarze strefy afektywnej:
- obniżony nastrój, przygnębienie, apatia;
- rozdrażnienie, nerwowość, agresja;
- poczucie braku wiary we własne możliwości;
- wycofywanie się z życia społecznego, trudności w wykonywaniu obowiązków zawodowych.
Jeżeli w trakcie czytania tego artykułu zastanawiasz się, czy stan, w jakim się znajdujesz jest stanem depresyjnym czy depresją – spokojnie, zachęcam Cię do kontaktu ze specjalistą, który pomoże znaleźć przyczynę Twojego samopoczucia i zaproponuje odpowiednie leczenie. Nie zwlekaj!
super wpis