Czym jest psychoterapia i dlaczego pomaga?

Kiedy w naszym życiu pojawiają się problemy, z którymi sami nie jesteśmy w stanie sobie poradzić, rozpoczynamy poszukiwania specjalistycznych poradni. To nowy obszar doświadczeń, który wzbudza wiele pytania. Czym jest psychoterapia? Jak rozpoznać różnice między psychologiem, psychiatrą a psychoterapeutą? Jak wygląda proces terapeutyczny? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.

Stereotypowe i błędne postrzeganie psychoterapii

Mam wrażenie, że wciąż wiele osób, nawet tych, które decydują się na specjalistyczne wsparcie, nie wie czy nie do końca rozumie na czym polega psychoterapia. Nadal popularne są opinie, że to leczenie dla nienormalnych, albo niechęć związana z wyobrażeniem, że ktoś będzie mi mówił jak ja mam żyć. Niewiedza związana z faktem, że nie wiemy co tak naprawdę jest leczące w terapii, powoduje, że nie do końca chcemy uwierzyć w jej skuteczność.

Myli nam się praca psychologa, psychiatry i psychoterapeuty. Czasem mamy przekonanie czy raczej obawę, że psychoterapia to coś w rodzaju wróżki, albo manipulacji na naszym umyśle. Nieraz słyszę takie zdania na pierwszym spotkaniu: „ze mną wszystko jest w porządku, proszę za bardzo nie prać mi mózgu”.

Ale nieraz też oczekiwania są takie, by na koniec pierwszego spotkania dostać magiczną pigułkę, dzięki której wszystko będzie dobrze bez potrzeby zmiany.

Psycholog, psychiatra psychoterapeuta – kto jest kim?

Spieszę Wam z uporządkowaniem wiedzy. Postaram się pokrótce pokazać różnice między psychologiem, psychoterapeutą i psychiatrą. Opowiedzieć na czym polega proces psychoterapii i co właściwie jest leczące.

Psycholog – osoba, która ukończyła studia psychologiczne. Ma uprawnienia do przeprowadzania badań za pomocą testów psychologicznych. Może udzielać wsparcia bądź prowadzić rozmowy psychoedukacyjne, ale nie ma uprawnień do prowadzenia psychoterapii.

Psychiatra – osoba, która ukończyła studia medyczne i zrobiła specjalizację z zakresu psychiatrii. Głównym celem wizyty jest postawienie diagnozy oraz dopasowanie leków. Psychiatra ma uprawnienia do wystawiania recept oraz zwolnień lekarskich. Coraz częściej również lekarze poszerzają swoje wykształcenie o specjalistyczne studia z zakresu psychoterapii i równolegle do leczenia farmakologicznego, mogą wówczas prowadzić proces terapeutyczny. Co ciekawe, w Stanach Zjednoczonych to właśnie psychiatrzy przede wszystkim zajmują się psychoterapią.

Psychoterapeuta – mianem psychoterapeuty możemy określić osobę, która ukończyła 5-letnie studia psychologiczne lub pedagogiczne oraz zrobiła specjalizację z zakresu psychoterapii – są to cztero lub pięcioletnie szkolenia podyplomowe.

Psychoterapia, czyli co?

„Mam się położyć czy mogę usiąść?”, „Będzie Pani coś mówiła?”, „Ile to będzie trwało?”, „Czy to jest skuteczne?”, itp., itd. Sama czasem myślę, że skąd właściwie mamy czerpać wiedzę o co chodzi z tą terapią. Niby lekarz, a jednak nie do końca. W filmach często przedstawiany karykaturalnie, niewiele jest książek, w których występowałby bohater pracujący jako psychoterapeuta.

Według laureata Nagrody Nobla Erica Kandela psychoterapia jest leczeniem biologicznym, terapią mózgu. Skutkuje ona trwałymi, możliwymi do zbadania, fizycznymi zmianami w mózgu, podobnie jak proces uczenia się. Coraz więcej jest badań potwierdzających skuteczność psychoterapii a wraz z nimi określanie co właściwie w procesie jest czynnikiem leczącym, czyli takim jak substancja aktywna w lekarstwie.

Co powoduje, że praca z psychoterapeutą nam pomaga?

Jeśli decydujemy się na podjęcie psychoterapii, powinniśmy mieć świadomość, że to nie będzie jednorazowa konsultacja. Terapia to proces, jego długość zależy od wielu czynników, chociażby od specjalizacji psychoterapeuty – terapia poznawczo-behawioralna na pewno będzie krótsza, od psychodynamicznej, ale też nieco inaczej będzie się „wgryzać” w temat. Niezwykle ważne, aby nurt terapeutyczny był dobrze dopasowany zarówno do naszego problemu, jak i do naszej osobowości.

Szerzej o nurtach w psychoterapii pisaliśmy już na naszym blogu. Dla ułatwienia poniżej podaję linki:

• terapia poznawocz-behawioralna
• terapia w nurcie integracyjnym
• terapia w nurcie Gestalt
• terapia psychodynamiczna
• terapia w podejściu integratywnym

Czynniki leczące w psychoterapii

Jednak niezależnie od nurtu w jakim terapeuta pracuje można wyróżnić najważniejsze czynniki, które określa się jako leczące. Profesor Jan Czesław Czabała, wyróżnia następujące czynniki leczące w psychoterapii:

Czynniki związane z relacją terapeutyczną

• nowe doświadczenie w relacji z inną osobą;
• wzbudzanie nadziei;
• zachęcanie pacjenta do aktywności, odpowiedzialności, współpracy.

Czynniki związane z nowymi doświadczeniami emocjonalnymi (z korektywnymi doświadczeniami emocjonalnymi)

• odreagowanie emocjonalne tzw. katharsis;
• umiejętność rozpoznawania swoich emocji i uczuć, wykorzystanie ich do własnych działań;
• korektywne doświadczenia emocjonalne z terapeutą.

Czynniki związane z nowymi możliwościami poznania siebie i otoczenia

• zmiana oceny przeszłości, dotychczasowych doświadczeń życiowych;
• zmiana oceny samego siebie i otoczenia;
• zmiana oceny przyszłości, korygowanie katastroficznych myśli, przyjmowanie nowych perspektyw.

Czynniki związane z doświadczaniem nowych sposobów zachowań

• eksperymentowanie z nowymi zachowaniami;
• uświadamianie sobie konsekwencji własnych zachowań;
• doświadczanie konsekwencji swoich zachowań.

Jak widać jest to dość złożony proces i wiele zależy od tzw. dopasowania psychoterapeuty i pacjenta. Terapeuta ma wiedzę, ale pracuje też sobą i swoimi umiejętnościami budowania relacji i nie sposób nie brać tego pod uwagę.

Irvin D. Yalom w swojej książce „Kat miłości. Opowieści psychoterapeutyczne” napisał:

Bardzo dobrym i praktycznym narzędziem terapeuty jest skupienie się na procesie. Możemy myśleć o procesie jako o czymś przeciwstawnym do treści. W rozmowie treść to wypowiedziane słowa i sprawy, które się omawia; proces natomiast to sposób, w jaki wyrażona jest treść. Szczególnie ważne jest tu to, co dany sposób komunikowania się mówi o charakterze relacji między uczestnikami rozmowy.

I o tej relacji napiszę głębiej w kolejnym artykule.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą