Skutki nerwicy – do czego może prowadzić nerwica?

Celem cyklu felietonów jest zorientowanie czytelnika–niefachowca w problematyce diagnozy i leczenia nerwic. Zachęcam do przeczytania także poprzednich artykułów: Nerwica – ABC dla nieprofesjonalisty, Skąd się bierze nerwica-przyczyny i objawy.

Głębokie i egzystencjalne mechanizmy nerwic

Klasycznie, za Freudem, rozumie się nerwicę jako wyraz nierozwiązanego konfliktu wewnętrznego między wymogami społecznymi i własnymi normami (superego) a potrzebami emocjonalno-popędowymi mieszczącymi się w podświadomości (id). Popęd życia i popęd zniszczenia oraz traumy dziecięce z id domagają się natychmiastowego rozładowania, ale ponieważ jest to społecznie zakazane, powstaje w psychice i w ciele bolesne napięcie – frustracja i stres.

Odwieczny konflikt między “naturą” a “kulturą” istniejący w nas, polega, zdaniem psychologów i psychiatrów o orientacji psychoanalitycznej na tym, że nasze pierwotne popędy, a zwłaszcza popęd seksualny i popęd agresji domagają się w pełni swobodnego rozładowania, a przyswojone normy moralne, religijne, prawne i obyczajowe niejako “zabraniają” tego, aby nie dopuścić do destrukcji społeczeństwa. Przykładowo: Gdyby ludzie zaczęli w nieskrępowany, gwałtowny sposób rozładowywać napięcie seksualne i pierwotną wściekłość, spowodowałoby to prawdopodobnie natychmiastową destrukcję instytucji małżeństwa i rodziny w skali ogólnoludzkiej.

Zadaniem naszej dojrzałej świadomości i samokontroli (ego) jest więc ciągłe próbowanie godzenia pierwotnych popędów id z wymogami moralności społecznej. Zadaniem ego jest więc zachowywanie równowagi (homeostazy) w psychice poprzez świadome stwarzanie możliwości rozładowywania popędów w społecznie akceptowany sposób.

Nerwica- skutki społeczne

“Każda nerwica jest społeczna” (Kępiński), to znaczy podstawowe konflikty wewnętrzne, traumy i najsilniejsze przeżycia związane są z relacjami z innymi ludźmi.

Utrwalony wzorzec na całe życie stanowi tu relacja z matką, a z mniejszym nasileniem – relacja z ojcem, dorosłymi opiekunami, rodzeństwem i rodziną. Sfrustrowanie potrzeb małego dziecka oraz nieodreagowane urazy dziecięce stanowią podstawę – bazę dla reakcji nerwicowych w życiu późniejszym.

Nieuświadomione konflikty wewnętrzne, najczęściej pomiędzy aspiracjami człowieka, a jego możliwościami, ważnymi potrzebami, a powinnościami, pragnieniami, a normami moralnymi dochodzą do głosu, gdy wrażliwa i nieodporna na stresy osobowość działa pod presją sytuacji życiowej wymagającej od niej funkcjonowania sprzecznego z nieuświadomionymi tendencjami i ponad jej możliwości. Warto przy tym pamiętać, że świat norm i wymogów społecznych nie koniecznie oznacza tu jakieś wysublimowane wartości moralne czy religijne (choć bywa i tak), ale przede wszystkim różne niezrealizowane ambicje np. materialne (mieć lepszy samochód niż sąsiad itp.).

Przykładowe skutki nerwicy: Ktoś z nadmiaru ambicji podejmuje się pełnienia kierowniczego stanowiska w firmie, a nie jest w stanie konfrontować się z pracownikami i z tego powodu przeżywa silną frustrację i poczucie winy. Nie umie przy tym zrezygnować lub wybaczyć sobie słabości oraz stopniowo uczyć się asertywności. Przyczyną “z przeszłości” może być niemożność wyrażania oporu wobec zbyt apodyktycznych rodziców we wczesnym dzieciństwie oraz nabranie podświadomego przekonania, że “jest się winnym” w sytuacjach konfrontowania się z ludźmi. Nierozwiązany konflikt między rolą szefa, a niemożnością jej sprostania, może prowadzić do nerwicy.

Jakie mogą być skutki nerwicy?

Wtórnym skutkiem nerwicy może być zaniżone poczucie własnej wartości i dążenie do kompensowania niskiego poczucia wartości osiągnięciami, perfekcjonizmem, pracoholizmem, przesadnym okazywaniem zainteresowania oraz pomocy innym.

Życie traci w nerwicy swój smak, człowiek pogrąża się wyłącznie w sferze obowiązków, obaw i negatywnych nastawień. Jako skutek nerwicy, nierzadko włączają się objawy depresyjne i psychosomatyczne.

Błędne koło objawów nerwicowych polega tu na dodatnim sprzężeniu zwrotnym pomiędzy objawami. Lęk wyzwala dodatkowe objawy wegetatywne, które z kolei nasilają lęk, który dodatkowo wzmaga objawy wegetatywne. Coraz trudniej jest funkcjonować społecznie, pogłębia się przemęczenie i chęć izolacji. Nasila się egocentryzm oraz ciągłe pretensje wobec otoczenia, skłonność do używek i leczenia farmakologicznego.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą