Zrzucanie odpowiedzialności na innych za własne emocje – co to właściwie oznacza?

Zrzucanie odpowiedzialności na innych – przykładowe sytuacje

Sytuacja I. Wieczór, rodzice z dziećmi jedzą kolację przy jednym stole. Nagle chłopiec sięgając po cukier nieopatrznie trącił swój kubek i woda rozlała się na stół. Mama chłopca zaczęła krzyczeć jaka z niego niezdara, a na koniec powiedziała: Zobacz jak przez ciebie się zdenerwowałam.

Sytuacja II. Mężczyzna wraca z pracy, wchodzi do domu. Żona już jest, dzieci również. Panuje nieporządek, nie ma zakupów. Mężczyzna zaczyna rozliczać żonę: Gdyby wszystko było zrobione w domu, to bym tak się nie zezłościł. Przez ciebie mam zepsuty wieczór!

Sytuacja III. Mama odbiera synów ze szkoły. Jeden z nich jest ewidentnie w złym humorze: Jest dzisiaj beznadziejnie! W szkole było nudno, w dodatku Tomek nie mógł do mnie przyjść. Syn zapytał mamę czy będą mogli zagrać na telefonach, na co mama odpowiedziała, że oczywiście, ale najpierw trzeba odrobić lekcje. Syn się zdenerwował: Wszystko jeszcze bardziej popsułaś! Teraz jestem bardziej smutny.

W każdej z tych sytuacji osoba doświadcza silnych emocji, ale odpowiedzialność za nie przerzuca na innych.

Co to są emocje?

Emocja to każde poruszenie umysłu, każdy stan wzbudzenia psychicznego. Badania Paula Ekmana pokazują, że istnieją emocje osiowe: strach, złość, smutek i zadowolenie. Emocje można ująć w kategoriach rodzin.

„W centrum każdej takiej rodziny znajduje się podstawowe >>jądro<< emocjonalne, z którego rozchodzą się w niezliczonych mutacjach koncentryczne fale spokrewnionych z nimi emocji. Zewnętrzne kręgi tworzą nastroje, które (…) są bardziej stłumione i utrzymują się dłużej niż emocje. (…) Za nastrojami znajdują się temperamenty, czyli stan gotowości do wywoływania danej emocji czy nastroju, który sprawia, że jesteśmy melancholijni, bojaźliwi albo weseli.” (Goleman D., „Inteligencja emocjonalne”, Media Rodzina 1997)

Od tego jak rozumiemy swoje emocje, zależy to w jaki sposób sobie z nimi radzimy.

Emocje i myśli

Każda ze sfer naszego życia wpływa na pozostałe. Zachowanie warunkuje to jak myślimy i czujemy emocjonalnie oraz fizycznie. Podobnie myślenie wpływa na zachowanie, nastroje oraz reakcje fizyczne. Każdemu uczuciu towarzyszy myśl, która pozwala ją określić.

W sytuacji II, mężczyzna doświadczając złości, mógł pomyśleć – żona ignoruje moje potrzeby. Ale ta sama myśl mogłaby wywołać smutek. Uczucia bardzo często rodzą się w nas pod wpływem myśli. Interpretacja danego zdarzenia daje początek różnym nastrojom.

Myśli mają wpływ na to co czujemy w danej sytuacji. Wzbudzonym emocjom towarzyszą nowe myśli, które je potwierdzają. W lęku myślimy o zagrożeniach, w złości skupiamy się na dawnych urazach. Im silniejsze czujemy emocje, w tym większe popadamy skrajności.

Zrzucanie odpowiedzialności na innych – dlaczego tak postępujemy?

Zrzucanie odpowiedzialności na innych następuje, gdy emocje bywają przykre i mogą prowokować do zachowań o różnych konsekwencjach. Inni stają się pretekstem, aby usprawiedliwić nasz brak samokontroli lub tego jacy jesteśmy. Łatwiej jest powiedzieć: to ty jesteś winna/y; to przez ciebie; gdyby nie ty; itp. Odreagowujemy na kimś kto jest pod ręką. Komunikat – to przez ciebie – niesie przesłanie, że nie mam kontroli nad moimi emocjami, kontrola nad nimi leży w rękach innych.

Jest to również wynik braku świadomości, niejednokrotnie wychowania, takich a nie innych wzorców wyniesionych z domu.

Jak brać odpowiedzialność za własne emocje?

Branie odpowiedzialności za własne emocje to proces. Z jednej strony uwarunkowany regułami rozwoju psychospołecznego, z drugiej środowiskiem w którym wychowuje się dziecko. Jeżeli w otoczeniu dziecka będą świadomi siebie opiekunowie, to dziecko poprzez obserwację i doświadczenie będzie uczyło się radzić sobie z własnymi emocjami.

Gdy pojawiają się emocje, warto dać sobie czas, aby je przeżyć. Gdy już największa fala przejdzie, warto zadać sobie pytania:

• jaka myśl wywołała daną emocję?
• jakie przekonanie sprawiło, że poczułam/em np. gniew czy smutek?

Świadomość tego co myślimy, pozwala zweryfikować czy nasze spostrzeżenia są trafne.

Świadomość, że emocje są wynikiem tego co się dzieje w nas samych, pozwala wziąć swoje przeżycia we własne ręce i coś zmienić, aby żyło mi się lepiej z samym sobą i z innymi. Uwalnia również od brania na siebie odpowiedzialności za emocje innych osób.

Przemoc psychiczna

Prawdopodobnie każdemu z nas zdarzyła się sytuacja, w której nastąpiło zrzucanie odpowiedzialności na innych za własne emocje. Incydentalnie. Natomiast jeżeli zdarza się to notorycznie wobec partnera lub wobec dziecka to możemy zastanawiać się czy nie mamy do czynienia z przemocą psychiczną.

Przemoc psychiczna to świadome niszczenie drugiego człowieka. To między innymi: poniżanie, szantażowanie, wzbudzanie poczucia winy, emocjonalne odrzucanie, wyzwiska, nadmierne wymagania.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą