Osobowość bierno-agresywna, czyli bierny opór wobec otoczenia

W jaki sposób kształtują się cechy osobowości?

Do najważniejszych źródeł rozwoju osobowości zalicza się: wczesnodziecięce doświadczenia, modelujące zachowania osób dorosłych, styl wychowawczy rodziny oraz inne środowiska wychowawcze jak np. szkoła, czynniki kulturowe oraz decyzje okresu dojrzewania.

Ludzie z osobowością bierno-agresywną w dzieciństwie często reagowali napadami złości, za co byli karani. Nie nauczyli się więc wyrażania złości w sposób bezpośredni – komunikatem wprost, lecz w ich repertuarze zachowań pojawiły się inne zastępcze metody demonstrowania swojego niezadowolenia, takie jak: obrażanie się, izolowanie, dąsanie, odchodzenie.

Czym charakteryzuje się osobowość bierno-agresywna?

Cechy charakterystyczne dla tego typu osobowości to przede wszystkim:

• opór oraz niechęć do spełniania adekwatnych (czyli uzasadnionych) oczekiwań innych,
• negatywizm, czyli postawa polegająca na nieuznawaniu bądź zaprzeczaniu słuszności ogólnie przyjętych zasad,
• tendencja do nieumotywowanego przeciwstawiania się poleceniom lub ignorowania ich.

W jaki sposób zachowują się ludzie z osobowością bierno-agresywną?

Taka osoba pokazuje swój bunt, ale nie robi tego wprost, lecz na przykład: poprzez regularne spóźnianie się do pracy, niekończenie zadań w terminie. Ma tendencję do krytykowania autorytetów, jak również zazdrości osobom, którym powodzi się lepiej.

Ludzie z osobowością bierno-agresywną boją się wyrażać wprost swoją złość, ponieważ nie chcą spotkać się z gniewem drugiej strony. W sposób niebezpośredni przejawiają agresję: nie uczęszczają na zajęcia, działają nieefektywnie, narzekają, nie dotrzymują zobowiązań, lekceważą polecenia, itp. Te zachowania wynikają z następujących przekonań, m.in.: „podporządkowanie oznacza, że nie mam kontroli”, „stawiając opór, będę niezależny”, „aby uniknąć konfliktu, pozornie zgodzę się z innymi”.

Przykład funkcjonowania pacjenta z osobowością bierno-agresywną:

Jacek, ma 40 lat, razem z żoną zgłosił się na terapię małżeńską. Jacek nie widzi potrzeby terapii (jest szczęśliwy w związku), ale mówi, że robi to dla żony, którą kocha. Żona twierdzi, że mąż w ogóle jej nie wspiera, że wszystkie obowiązki domowe spoczywają na niej.

Jacek nie potrafi wywiązać się nawet z tego, do czego sam się zobowiązał. Gdy żona zwraca mu na to uwagę, tłumaczy się tym, że zapomniał, bo był zajęty ważniejszymi sprawami. Kiedy żona zaczyna się denerwować zarzuca jej, że jest kłótliwa i obrażony zamyka się w pokoju. W domu rodzinnym Jacka rodzice często się awanturowali, po czym następowały „ciche dni”. Ciszę przerywała matka, która ustępowała ojcu…

Jakie są przyczyny takiego zachowania?

Zachowania te wynikają z lęku przed utratą autonomii – niezależności i jednocześnie są w konflikcie do potrzeby wsparcia, szacunku, uznania. W rzeczywistości taka osoba tylko pozornie podporządkowuje się zwierzchnikom, czy ogólnym zasadom.

Powód, dla którego taka osoba może zgłosić się na terapię to zazwyczaj skargi otoczenia na jej funkcjonowanie. Na przykład: żona narzeka na to, że mąż nie pomaga jej w wychowywaniu dzieci i obowiązkach domowych, a przełożony może uważać, że pracownik nie dotrzymuje terminów oraz jest nieprzyjemny dla innych, dla kolegów z pracy – ponury, kłótliwy.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą