Złość na dziecko – dlaczego często stanowi przykrywkę dla naszych lęków i traum?

Co to za praca? Nielimitowany czas pracy, niekończąca się lista obowiązków, konieczność stałej uwagi i czujności, pomieszczanie emocji, zarwane noce etc. Odpowiedź: Bycie rodzicem.

Bycie rodzicem jest niezwykłym doświadczeniem na wielu poziomach, ubogacającym, ale również obciążającym. Dzieje się tak dlatego, że rodzic dźwiga na sobie dużo różnych odpowiedzialności związanych z innymi rolami, przez co może czuć się bardzo zmęczony.

Praca jaką jest rodzicielstwo często wywołuje różne nieprzyjemne uczucia, takie jak: lęk, frustracja, złość, wściekłość, przygnębienie, bezsilność. Rodzice bardzo często doświadczają złości na swoje dziecko, co potwierdzają liczne badania naukowe. Część rodziców przyznaje, że traci panowanie nad sobą i bije swoje dzieci, a część rodziców ujawnia, że ma takie myśli, ale tego nie robi.

Czy złość na dziecko jest przykrywką naszych lęków i traum? Jak poradzić sobie w sytuacji, kiedy się złościmy? Na te pytania postaram się odpowiedzieć, w dalszej części tekstu.

Złość – jedna z podstawowych emocji

Złość jest jedną z podstawowych emocji. I jedną z najczęstszych, których doświadczamy. Natężenie złości może się wahać od rozdrażnienia, przez irytację po wściekłość. Pojawia się, gdy ktoś przekracza nasze granice, gdy nasze potrzeby czy oczekiwania nie zostają spełnione.

Złość staje się problemem kiedy:

• odczuwamy ją zbyt często (przez większość dni);
• nie odczuwamy jej wcale – istnieją dowody na to, że próby zduszenia nieprzyjemnych uczuć w najbardziej emocjonujących momentach życia, zwiększają tylko nasze pobudzenie;
• gdy podejmujemy pod jej wpływem destrukcyjne decyzje dla siebie lub dla innych ludzi.

Okazuje się, że mniej ważne jest to czy okazujemy złość czy nie, a bardziej istotne jest to czy złość utrzymuje się stale czy pojawia się przejściowo. Stałe przeżywanie złości może powodować wrogie nastawienie do otoczenia. Takich ludzi cechuje nieufność, wybuchy gniewu i wściekłości, skłonność do złośliwych komentarzy czy cynizm.

Złość na dziecko – przykład

Bardzo ważne jest to w jaki sposób wyrażamy złość. Ma to wielkie znaczenie dla dziecka.

Oto jedna z takich sytuacji. Na spacerze jest rodzic z 5-letnim dzieckiem, które biegnie. Nagle dziecko się wywraca, rani sobie kolano i dłonie, zaczyna płakać. Rodzic bardzo się zdenerwował, pomyślał, że dziecko powinno być uważniejsze: „Jak chodzisz? Ślepy jesteś? Przestań już ryczeć!” Dziecko rozpłakało się jeszcze bardziej, ponieważ przeżywało smutek i strach, że rodzic na nie krzyczy.

Jeżeli rodzic wyraża złość w formie osobistego ataku na dziecko, np.: „Jesteś niezdarą!”, „Jesteś głupi!”, „Jesteś zły!” albo w formie groźby: „Zaraz pożałujesz tego”, wyrządza dziecku bardzo dużą krzywdę. Im więcej złości w rodzicu, tym więcej zagubienia u dziecka.

Złość na dziecko – stanowi zwierciadło naszych traum?

Różne sytuacje mogą nas bardziej lub mniej rozzłościć i będzie to zależeć od interpretacji jaką przypiszemy danej sytuacji. Złość jest wynikiem naszych myśli, tego jak interpretujemy zachowanie dziecka. Są to tak zwane myśli – zapalniki, które niosą ze sobą negatywną ocenę dziecka i/lub przypisują mu złe intencje. Najczęstsze to: „Nigdy mnie nie słuchasz”, „Robisz wszystko, aby mnie wkurzyć”, „Specjalnie chcesz mnie doprowadzić do wściekłości”, „Chcesz postawić na swoim”, „Znowu mi się sprzeciwiasz” „Już dłużej nie wytrzymam”, „Jak on może się tak zachowywać?”.

To jakie sytuacje nas złoszczą są sprawą bardzo indywidualną i najczęściej mają jakiś związek z naszą przeszłością oraz zasadami i przekonaniami, które wyznajemy. Ktoś może się złościć, gdy czeka w kolejce, natomiast gdy ktoś wytyka mu błędy w pracy jest bardzo spokojny lub odwrotnie.

Jeśli w przeszłości rodzic był ofiarą przemocy w domu lub w szkole, może być bardzo wyczulony na potencjalną przemoc i się tego wystrzegać. Ale część takich osób doświadcza częstych napadów złości, często nieproporcjonalnie do tego co je wywołało. W opisanym przykładzie dziecka na spacerze, prawdopodobnie sam rodzic musiał doświadczać podobnych komunikatów od swojego rodzica.

Jak sobie pomóc?

Jeżeli złość na dziecko wynika z wcześniejszych traumatycznych doświadczeń lub wynika z przeżywanych lęków warto rozważyć podjęcie własnej psychoterapii. Terapia indywidualna lub psychoterapia dla rodziców daje możliwość przyjrzenia się sobie, rozpoznania źródeł własnej złości oraz ich przepracowania.

Dużo trudniej jest zapanować nad złością kiedy krzyczysz lub kłócisz się z dzieckiem. Jak tylko poczujesz irytację, rozdrażnienie już wówczas warto przyjrzeć się swoim myślom. Czy nie pojawiły się „myśli – zapalniki”? Czy nie zaczynasz przypisywać mu złych intencji? Zastanów się, czy nie zaczynasz go negatywnie oceniać?

Jeżeli tak jest, wówczas warto poszukać myśli równoważących, które będą je neutralizować, np.:

• To naturalne, że trudno mu zapanować nad złością. Jest dzieckiem.
• Może tak się zachowuje, bo inaczej nie potrafi. Czego tak naprawdę potrzebuje?
• Radzi sobie tak jak potrafi, nie robi tego przeciwko mnie.
• Sprawdzanie granic w tym wieku to naturalna rzecz.
• Zachowanie mojego dziecka nie jest skierowane przeciwko mnie.
• Nie podoba mi się to zachowanie, ale dam sobie z tym radę.
• Tak naprawdę przecież są sytuacje kiedy moje dziecko mnie słucha.

To tyko przykłady, natomiast myśli równoważących można znaleźć znacznie więcej.

Pozwalając sobie na wybuch złości/wściekłości zwiększa się emocjonalne pobudzenie mózgu, sprawiając że po takim wybuchu jesteśmy bardziej rozzłoszczeni niż przedtem. O wiele skuteczniejsza jest konstruktywna rozmowa po ochłonięciu i wyciszeniu złości.

W radzeniu sobie ze złością bardzo pomocne są techniki relaksacyjne, które pozwalają rozluźniać ciało, dzięki czemu codzienny stres nie będzie miał tak dużego wpływu. Natomiast ćwiczenia oddechowe są pomocne w każdej sytuacji prowokującej złość.

Czogjam Trungpa, jeden z nauczycieli buddyzmu, na pytanie jak sobie radzić ze złością odpowiedział: „Nie tłum jej. Ale nie działaj pod jej wpływem”.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą