Tag Archive for: zaburzenie osobowości

Kiedy możemy mówić o zaburzeniu osobowości?

Aby mówić o zaburzeniu osobowości, dana osoba musi ujawniać charakterystyczny schemat zachowania w długim czasie, na przestrzeni lat. Musi on być sztywny, niezależny od sytuacji, uniemożliwiający adekwatne oraz elastyczne zachowanie.

W artykułach na blogu Sensity.pl możesz przeczytać o zaburzeniach osobowości takich jak:

• Osobowość narcystyczna,
• Osobowość bierno- agresywna,
• Osobowość borderline,
• Osobowość zależna.

Czym charakteryzuje się zaburzenie osobowości unikającej?

Osoby z zaburzeniem osobowości unikającej charakteryzują się:

• obniżoną samooceną,
• poczuciem niedostosowania,
• poczucie bycia gorszym oraz mniej atrakcyjnym od innych.

Podstawowym konfliktem jest potrzeba bycia blisko ludzi przy jednoczesnej obawie przed krytyką, dezaprobatą oraz odrzuceniem z ich strony. Lęk przed odrzuceniem jest tak silny, że każda forma krytyki, a nawet drobnego żartu, jest przez nich odbierana bardzo personalnie. W związku z tym pacjenci unikają kontaktów społecznych, co powoduje u nich ogromnie cierpienie.

I to właśnie „unikanie” relacji międzyludzkich jest największym problemem osób borykających się z tym zaburzeniem. Unikanie polega na stosowaniu strategii ucieczkowych. W sytuacjach dla nich niekomfortowych łatwiej jest im zerwać kontakt z daną osobą, niż skonfrontować się z nią. Zachowanie to wynika właśnie z dużej wrażliwości na krytykę. Osoby te mają problem z wyciąganiem wniosków płynących z informacji zwrotnej, często konstruktywne uwagi odbierają jako atak.

Poczucie bezpieczeństwa polegającego na przewidywalności oraz stałości jest dla nich tak ważne, że nie potrafią wychodzić z inicjatywą, nie podejmują wyzwań, unikają wszelakich zachowań ryzykownych. Ponieważ nie mają zaufania do samych siebie nie potrafią podejmować decyzji, nie chcąc brać za nic odpowiedzialności.

Jak zachowuje się przykładowa osoba o osobowości unikającej?

Pacjent ma 28 lat, nigdy nie miał dziewczyny. Mimo, że bardzo tego pragnie, nawet nie wychodzi z inicjatywą, gdyż wydaje mu się, że nikt go nie zechce. Pacjent opowiada, że unika pojawiania się na imprezach, ponieważ czuje się tam zażenowany. Boi się odezwać, gdyż jest przekonany, że zostanie wyśmiany. Nie ma bliskich przyjaciół, ponieważ sądzi, że ludzie i tak by go nie polubili. Pojawił się na terapii z powodu doskwierającej mu samotności.

Według Kryteriów Diagnostycznych DSM IV Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, aby zaliczyć osobowość do typu osobowości unikającej, konieczne jest spełnienie czterech lub więcej kryteriów:

• unikanie działalności zawodowej, która wymaga znaczących kontaktów interpersonalnych, spowodowane obawami przed krytyką, dezaprobatą lub odrzuceniem,
• niechęć do wiązania się z innymi ludźmi, z wyjątkiem niektórych lubianych osób,
• powściągliwość w związkach intymnych spowodowana obawą przed zawstydzeniem lub wykpieniem przez innych,
• zaabsorbowanie krytyką lub odrzuceniem w sytuacjach społecznych,
• powstrzymywanie się przed wchodzeniem w nowe relacje interpersonalne z powodu poczucia niedopasowania,
• postrzeganie siebie jako społecznie niekompetentnego, niepociągającego lub gorszego od innych,
• niezwykła niechęć do podejmowania osobistego ryzyka lub do angażowania się w jakiekolwiek nowe działania, ponieważ mogą one okazać się kłopotliwe.

Jakie są przyczyny powstawania tego zaburzenia?

Wskazuje się na wiele elementów, które mogą leżeć u podstaw ukształtowania się osobowości unikającej. Uważa się jednak, że niepewność w kontaktach z rodzicami jest kluczowa dla jej rozwoju. Przede wszystkim chodzi o brak wiary w możliwości dziecka, zwracanie uwagi na błędy, porażki, nie dając możliwości poprawy, czy nauki.

Rodzic pokazuje dziecku jak mało potrafi, przez co obniża jego samoocenę. Wyręcza go, podejmuje za niego decyzje, co skutkuje pojawieniem się u dziecka myśli związanych z niekompetencją i porażką. Dodatkowo potrzeba bliskości oraz uznania (kluczowa dla dziecka) nie jest zaspokojona. W konsekwencji tego taka osoba zaczyna unikać kontaktu w ogóle, w obawie przed popełnieniem błędu i odrzuceniem. Istotną przyczyną jest też genetyczna podatności na odczuwanie lęku.

Psychoterapia

Leczenie ma głównie charakter psychoterapii. Jego celem jest przede wszystkim zmiana – poprawa własnego obrazu siebie. Istotnym elementem jest nauczenie pacjenta, aby potrafił dostrzegać w komunikatach informacje, a nie krytykę. Psychoterapia prowadzi do przerywania powstawania lęku, dzięki czemu taka osoba może zacząć się rozwijać pod względem interpersonalnym.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą

www.sensity.pl

Czym charakteryzuje się osobowość zależna?

Ludzie z osobowością zależną przejawiają specyficzny model zachowań związany przede wszystkim z wchodzeniem w relacje interpersonalne. Cechy charakterystyczne to:

• silna potrzeba oddania się pod czyjąś opiekę;
• niechęć do przebywania samemu, której towarzyszy napięcie oraz zagubienie, co w konsekwencji prowadzi do uzależnienia od drugiej osoby – od jej obecności, porad, decyzji;
• ciągła potrzeba bycia w kontakcie z kimś, kto może pomóc, ponieważ taka osoba czuje się bezradna, niezdolna do samodzielnego i dojrzałego życia;
• uległość, podporządkowywanie się wymaganiom innych, niezauważanie własnych potrzeb;
• niemożność podjęcia decyzji, co wiąże się z przerzucaniem odpowiedzialności za swoje życie na rodziców, małżonka, partnera, który często postanawia w kwestiach takich jak: gdzie będą mieszkać, pracować, z kim się przyjaźnić, a nawet jak spędzać czas;
• lęk przed opuszczeniem i samotnością, dlatego te osoby pośpiesznie szukają nowego związku, gdy aktualny się rozpada;
• dużym problemem jest wyrażanie negatywnych emocji takich jak: złość, gniew, niezadowolenie.

Jakie są przyczyny rozwoju osobowości zależnej?

Przyczyny rozwoju osobowości zależnej mogą być związane z czynnikami biologicznymi takimi jak temperament, jak również z doświadczonymi w dzieciństwie lub w młodości przeżyciami (np. metodami wychowania – nadopiekuńczy bądź apodyktyczni rodzice), które nauczyły dziecko zależności od innych, kosztem własnej autonomii.

Przykład funkcjonowania osoby z osobowością zależną:

Kobieta w wieku 40 lat – nie pracuje, zajmuje się wychowywaniem dzieci i domem, jest żoną kierownika firmy handlowej. Opowiada, że odkąd pamięta nie lubiła przebywać sama, zawsze miała dużo koleżanek, które pomagały jej podejmować różne proste decyzje np. zakup nowej bluzki oraz bardziej odpowiedzialne np. rozstanie z chłopakiem. Często z nimi rozmawiała przez telefon, pisała smsy, ponieważ lubiła im się zwierzać.

Po ślubie mąż przejął rolę doradcy życiowego (co zrobić na obiad, gdzie wyjechać na wakacje itp.). Problemy zaczęły się pojawiać, kiedy mąż zaczął rozwiajć swoją karierę zawodową. Rzadziej pojawiał się w domu. Pani zaczęła czuć silny niepokój, kiedy przebywała sama i nie mogła kontaktować się z mężem. Z czasem pojawiła się depresja. Spokój odczuwała tylko wtedy, kiedy mąż był blisko niej.

Psychoterapia

Powodem szukania wsparcia terapeutycznego są zazwyczaj objawy lęku lub depresji związane ze stratą osoby wspierającej lub trudności związane z zależnościową relacją. Psychoterapia dostosowana jest do indywidualnych potrzeb jednostki, jednakże przede wszystkim koncentruje się na wzmocnieniu samooceny oraz wiary we własne możliwości, prowadzi do zwiększenia niezależności takiej osoby.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą

www.sensity.pl