W jaki sposób rodzice mogli wykształcić we mnie brak zaufania do samej siebie?

Witam, chciałabym wiedzieć, w jaki sposób rodzice mogli wykształtować we mnie brak zaufania do samej siebie (w niektórych sytuacjach – problem z decyzyjnością)? Chciałabym bardziej to zrozumieć, aby zrozumieć siebie. Dziękuję.

Odpowiedź psychologa

Pani Kasiu,

dziękuję za Pani pytanie. Brak zaufania do siebie, czy niepewność przy podejmowaniu decyzji – są trudnościami, z którymi boryka się wiele osób. Intuicja słusznie Pani podpowiada, że rodzice mają spory wpływ na to, jak działamy w tych obszarach już jako dorośli ludzie.

Co powoduje brak zaufania do samego siebie?

Aby zaburzyć zaufanie do samego siebie wystarczy tak naprawdę niewiele – podważanie tego, co dziecko czuje lub myśli.

Przykład relacji rodzic-dziecko

Wyobraźmy sobie sytuację, w której dochodzi do konfliktu między dziećmi. Dziecko może w takiej sytuacji czuć złość, smutek, strach. Reagować na takie emocje może płaczem, krzykiem, rzucaniem przedmiotami. Niektórym rodzicom trudno jest poradzić sobie z takim zachowaniem i udźwignąć emocje dziecka. Jest to związane z ich własnymi emocjami, lękiem przed oceną, wyobrażeniami o tym, jak powinien sobie radzić skuteczny rodzic.

Dlatego łatwiej jest im zaprzeczyć temu, co dziecko przeżywa, niż uznać emocje i towarzyszyć w nich. W takich chwilach dziecko słyszy, że nic się nie stało, niepotrzebnie się złości, albo nie ma powodu do płaczu. Ono jednak czuje coś innego. Doświadczyło właśnie czegoś trudnego i komunikat taki nie jest dla niego wsparciem. A jedynie informacją, że ono źle rozumie siebie, że nie niewłaściwie odbiera świat.

W ten sposób traci zaufanie do siebie. Skoro rodzic – ten duży, mądry mówi, że jest inaczej – to ono, dziecko pewnie jest w błędzie.

Umiejętność podejmowania decyzji – jaki mają na to wpływ rodzice?

Z umiejętnością podejmowania decyzji jest tak, że im bardziej ufamy sobie, temu co czujemy, myślimy, tym łatwiej jest nam podejmować decyzje bez lęku. Bo przecież wiem, czego potrzebuję i co dla mnie dobre. Aby ukształtować w dziecku takie przekonanie, nie tylko nie można podważać jego uczuć, czy sądów, ale dobrze jest też stworzyć mu warunki do eksperymentowania.

Zaleca się dawania dzieciom możliwości podejmowania decyzji w kwestiach, które dotyczą dziecka – i ograniczanie możliwości do maksymalnie dwóch np. wolisz układać puzzle czy budować z klocków? Chcesz dziś sweterek czy bluzę?

Kluczowe jest też to, że gdy dziecko zacznie podejmować „poważniejsze” decyzje i popełni błąd – aby go za to nie karać. Tylko przekierować jego uwagę na szukanie rozwiązań. Można wówczas powiedzieć: „Ok pomyliłaś się, każdy czasem się myli. Pomyślmy, co można z tym zrobić?” W ten sposób dziecko nabiera przekonania, że błędy nie są niczym zagrażającym i że ma w sobie moc wychodzenia z trudnych sytuacji. To zmniejszy lęk przed kolejnymi decyzjami.

Ważne jest także to, że nawet jeśli Pani rodzice w jakiś sposób podważali Pani wiarę w siebie, nie nauczyli Pani podejmowania odważnych decyzji i ponoszenia ich konsekwencji bez poczucia winy – to są to kompetencje, które można wypracować w czasie terapii. Życzę zatem więcej wiary w siebie i wielu trafnych decyzji.

Monika Perdjon

Psychoterapeuta i specjalista od interwencji kryzysowych – prowadzi psychoterapię indywidualną. Wspiera pacjentów w trudnościach wychowawczych, dotkniętych żałobą, zdradą, syndromem DDA.  Posiada bardzo bogate, wieloletnie doświadczenie w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Czytaj więcej…