Życie w czasie pandemii. Jak poradzić sobie w kryzysie?
Ogłoszenie pandemii odcisnęło piętno w różnych aspektach funkcjonowania człowieka. Wiele osób w tym czasie doświadczyło i nadal doświadcza kryzysu, z którym nie potrafi sobie poradzić. W dalszej części artykułu przybliżę Ci pojęcie kryzysu, aby było łatwiej go zrozumieć. Ale przede wszystkim zaproponuje Ci plan działania, który pomoże w walce z kryzysem.
Pandemia – nowa sytuacja kryzysowa
Aktualna sytuacja na świecie dostarcza nam kryzysu w makro i mikro wymiarze. Z pewnością większość z nas doświadcza tej sytuacji po raz pierwszy w swoim życiu. Pandemia ogłoszona na świecie wywołuje różne reakcje ludzi a wszystkie z nich można uznać za sposób radzenia sobie z trudną i nienaturalną sytuacją.
Jeszcze rok temu, opisana dzisiaj rzeczywistość raczej wskazywałaby na fabułę filmu o tematyce science-fiction niż rzeczywisty świat.
Niezależnie skąd pochodzimy i kim jesteśmy, w co wierzymy, jak myślimy – aktualnie wielu osobom na całym świecie towarzyszy szereg wątpliwości. Lęk o zdrowie własne i bliskich, lęk o dzieci. Brak pewności co do przyszłości. Obawa przed utratą pracy.
Zapanowała destabilizacja i nieprzewidywalność w każdym obszarze życia człowieka. Pandemia może być rozumiana jako wydarzenie krytyczne. Trudne, stresujące. Reakcja człowieka na owe wydarzenie może nosić miano kryzysu psychologicznego.
Czym jest kryzys?
Termin „kryzys” pochodzi z języka greckiego i oznacza „krisis” – walkę, zmaganie się pod wpływem presji czasu. „Krisis” interpretujemy jako „krytyczne” wydarzenie czy moment w życiu.
Objawy kryzysu
Jeśli reagujesz:
- silnym stresem,
- poczuciem braku sprawstwa, skuteczności,
- poczuciem braku kompetencji do rozwiązania trudnej sytuacji,
- odczuwasz utratę równowagi wewnętrznej i ogólne pogorszenie codziennego funkcjonowania,
to prawdopodobnie doświadczasz kryzysu.
Rodzaje kryzysu
Na przełomie całego życia człowiek wielokrotnie doświadcza kryzysów:
- rozwojowych,
- egzystencjalnych,
- sytuacyjnych,
- środowiskowych,
- gospodarczych,
- religijnych.
Każda nowa sytuacja, może objawiać się niepewnością, wątpliwościami co do własnych kompetencji. Przekonaniem, że ewentualna przeszkoda do pokonania jest zbyt trudna. A jeśli okoliczności życia interpretujemy jako „zbyt trudne” człowiek doświadczy uczucia lęku, niepewności, bezradności, bezsilności, ciągłego napięcia, niepokoju. Dodatkowo może doświadczać kłopotów ze snem czy dolegliwości w sferze zdrowia fizycznego.
Kryzysem mogą być różne wydarzenia, np. utrata pracy, rozwód, śmierć bliskiej osoby. Ale również te sytuacje, których doświadczamy w życiu pierwszy raz: ślub, narodziny dziecka, a nawet budowa domu.
Pamiętaj! Myśli wpływają na nasze uczucia, a uczucia mają wpływ na nasze reakcje w ciele. Konsekwencją tego jest zachowanie człowieka. W zależności od tego jak interpretujesz sytuacje, tak się czujesz i tak działasz!
Fazy kryzysu
W kryzysie rozróżniamy kilka etapów.
I faza – szok
Charakteryzuje się niedowierzaniem, że to „stało się naprawdę”. Reakcją jest utrata mobilizacji do działania.
II faza – bunt, złość
Pojawia się brak zgody na zaistniałą sytuacją. Kiedy już wiemy, że sytuacja wydarzyła się naprawdę i nie mamy na samo wydarzenie wpływu, doświadczamy utraty sił w postaci depresji.
III faza – depresja
Jest to czas związany z doświadczeniem straty. Towarzyszy rezygnacja, obojętność, wycofanie. Poczucie braku wpływu oraz skuteczności.
IV – reorganizacja
To etap odzyskiwania sił. Czas na realne zmierzenie się z sytuacją kryzysową. To moment kiedy odzyskujemy kontakt ze swoimi zasobami, umiejętnościami. Zaczynamy odzyskiwać poczucie sprawstwa.
Skutki kryzysu
Kryzys początkowo przynosi chaos, zagubienie i destabilizację. Istotnie obniża poczucie bezpieczeństwa ale jednocześnie daje szansę na rozwój. Dlaczego? Powodem może być tzw. „przedłużająca się niewygoda” funkcjonowania w chaotycznym środowisku. Dlatego też człowiek będzie poszukiwał sposobów rozwiązania kryzysu. Zadaniem jest nauczyć się nowej strategii radzenia sobie poprzez wprowadzenie zmian w dotychczasowym funkcjonowaniu. W ten sposób dokonuje się udoskonalenie starych umiejętności, modyfikowanie ich oraz naukę nowych strategii radzenia sobie. Repertuar umiejętności osobistych zwiększa się. Wzmacnia się również samoocena oraz poczucie własnej wartości.
Plan wyjścia z kryzysu
Niech Twoim zadaniem w kryzysie będzie zbudowanie PLANU A i PLANU B. Ważne by mieć alternatywę. Sama świadomość innego, drugiego rozwiązania pozwala poczuć się bezpiecznie.
- Nazwij sytuacje w jakiej się znajdujesz. Opisz ją ze szczegółami.
- Określ co dla Ciebie jest problemem na tu i teraz. Zapisz to.
- Co jest nowe w tej sytuacji?
- A co jest najtrudniejsze na tu i teraz?
- Co najgorszego może się wydarzyć? Zapisz.
A teraz stwórz siatkę wsparcia:
- Wypisz wszystkie osoby (i/lub instytucje), które mogą być dla Ciebie wsparciem – emocjonalnym, fizycznym, finansowym i w każdej innej dziedzinie życia, o której pomyślisz.
- Jak radziłaś/eś sobie z kryzysami wcześniej w podobnej sytuacji? Przypomnij sobie sytuację, w której sobie poradziłeś. Co wtedy zadziałało? Co pomogło? Zapisz to.
- Wypisz swoje mocne strony. Wszystkie zasoby, umiejętności, cechy, które mogą Ci się przydać.
Czujesz, że to niewystarczające? Poszukaj pomocy i wsparcia. Umów się na spotkanie ze specjalistą. Teraz wielu specjalistów oferuje psychoterapię online. Nazwanie swoich lęków, obaw pozwala na ich oswajanie. To pierwszy krok do odzyskania równowagi, poczucia stabilizacji oraz poczucia bezpieczeństwa.
Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.