Depresja w ciąży – jak ją rozpoznać i leczyć?

Ciąża powszechnie postrzegana jest jako czas pełen nadziei i szczęścia. Dlatego też, rzadko słyszymy o depresji u kobiet w ciąży, w przeciwieństwie do depresji poporodowej. Warto jednak podkreślić, że chociaż dla wielu jest to nieprawdopodobne, to problem depresji ciążowej dotyczy około 10% przyszłych mam. Dla dużej części kobiet jest to okres trudny, ponieważ każde wydarzenie życiowe, które powoduje zmianę jest stresogenne.

Depresja to choroba, która wymaga leczenia oraz wsparcia ze strony bliskich np. partnera. Często to właśnie partner jako pierwszy zwraca uwagę na niepokojące zachowania ciężarnej. Kobieta może wypierać taką hipotezę, z poczucia winy, że nie odczuwa radości (a przecież takie są społeczne oczekiwania) wynikającej z bycia w „stanie błogosławionym”.

Przyczyny depresji w ciąży

Można powiedzieć, że ciąża prawie zawsze wiąże się z negatywnymi emocjami. Nawet gdy jest upragniona, zmusza do rezygnacji z dotychczasowego trybu życia, zmiany planów. Część kobiet potrafi sobie z tym poradzić, a część nie. Lepiej radzą sobie kobiety otwarte, posiadające wysoką samoocenę oraz które lubią zmiany. Gorzej natomiast kobiety z niskim poczuciem własnej wartości, lękowe, z katastroficznym obrazem świata.

Kobiety zamknięte w sobie, mające problemy z nawiązywaniem relacji, komunikowaniem się znajdują się w grupie ryzyka, ponieważ często nie potrafią zwracać się po pomoc i wsparcie. Nowa sytuacja wywołuje w kobiecie niepokój związany z przebiegiem porodu, zdrowiem swoim i dziecka, oraz tym jak się odnajdzie w nowej roli.

Kobiety niezależne, aktywne zawodowo, mogą odczuwać ciążę jako pewnego rodzaju stratę: możliwości samorealizacji, wolności czy sylwetki. Kobieta, która jest ciążą zaskoczona tym bardziej może doświadczać trudnych emocji, zwłaszcza gdy ma niestabilną relacje z partnerem, czy jest niepełnoletnia, wtedy ciąże postrzega jako krzywdę.

Na przyczyny depresji u kobiety w ciąży oprócz cech osobowościowych mają też wpływ poniższe okoliczności:

• bardziej narażone są kobiety, w których rodzinach występowała ta choroba (lub inne choroby psychiczne), lub doświadczyły jej przed ciążą;
• samobójstwa w rodzinie;
• trudna sytuacja rodzinna (np. z partnerem), finansowa (np. brak pracy), życiowa;
• jeśli ciąża jest zagrożona, towarzyszą jej komplikacje, lub jest nieplanowana;
• gdy ciążą jest wynikiem leczenia niepłodności, lub utraciła poprzednią;
• zmiana miejsca zamieszkania w ciągu ostatniego 0,5 roku;
• zła relacja z matką lub problemy psychiczne matki.

Objawy depresji w ciąży

Zdiagnozowanie depresji u ciężarnej nie jest łatwe, ponieważ niektóre objawy depresji tj. obniżone samopoczucie, odczuwanie skrajnych emocji np. lęku czy smutku, zmęczenie czy brak energii mogą pojawiać u kobiety w ciąży. Kiedy lęk, smutek, zniechęcenie mieszają się z pewnego rodzajem podekscytowaniem i radością to nie jest to depresja, a typowa dla ciąży ambiwalencja uczuciowa spowodowana zmianami hormonalnymi.

Gdy jednak uczucie przygnębienia nie mija, a nawet się pogłębia, kiedy kobieta całymi tygodniami żyje na zwolnionych obrotach, jest zmęczona, smutna i nic jej nie interesuje, towarzyszy temu poczucie winy i bezwartościowości oraz brak odczuwania radości wtedy przestaje być to zachowanie normalne. A więc jeśli przez ponad dwa tygodnie występuje jeden lub więcej poniżej wymienionych objawów, warto skonsultować to z lekarzem psychiatrą bądź psychoterapeutą:

• trudności z pamięcią i koncentracją;
• poczucie ciągłego smutku, utrata zdolności do przeżywania radości;
• izolowanie się od rodziny i przyjaciół;
• zaburzenie rytmu dnia: zmęczenie odczuwane już od rana, trudności z zasypianiem lub nadmierna senność;
• utrata zainteresowania rzeczami, które do tej pory lubiła;
• poczucie beznadziei, niepokoju, myśli samobójcze, nie widzi wyjścia z sytuacji;
• poczucie winy i bezwartościowości, gdy kobieta ocenia siebie bardzo krytycznie, ma stale obniżoną samoocenę;
• zmiana nawyków żywieniowych np. nagłe obniżenie apetytu lub jego wzrost;
• drażliwość, płaczliwość, wpadanie w złość;
• bóle głowy, mięśni.

Leczenie depresji w ciąży

Jeśli twoje zachowanie lub bliskiej ci osoby cię niepokoi to zgłoś się do psychoterapeuty, lub psychiatry, który postawi diagnozę i przedstawi plan pracy z tym problemem. Specjalista w zależności od nasilenia choroby zaproponuje odpowiedni sposób leczenia tzn. dołączenie do grupy wsparcia, psychoterapię lub jeśli objawy depresji ciążowej są bardzo nasilone, lekarz może podjąć decyzję o włączeniu leczenia farmakologicznego.

Z reguły leczenie depresji w czasie ciąży jest ograniczone ze względu na stosowanie farmakoterapii, ponieważ leki psychotropowe przechodzą przez łożysko do krwiobiegu płodu. Dlatego preferuje się w okresie ciąży pomoc psychoterapeutyczną i odłożenie leczenia farmakologicznego depresji na czas po urodzeniu dziecka, najlepiej po okresie karmienia. Chciałabym jednak podkreślić, że leczenie depresji w ciąży w formie psychoterapii jest wskazane i skuteczne – powoduje zmniejszenie objawów i poprawę samopoczucia.

Konsekwencje nieleczenia depresji w ciąży

Nieleczona depresja może prowadzić do nieprawidłowego odżywiania, problemów ze snem, uzależnienia od np. alkoholu, papierosów czy narkotyków oraz do prób samobójczych. W efekcie tego może dojść do przedwczesnego porodu, czego konsekwencją będzie niska waga urodzeniowa i problemy rozwojowe dziecka. Warto też zwrócić uwagę na prawdopodobieństwo zaburzenia relacji między matką a dzieckiem, czego następstwem mogą być problemy emocjonalne i adaptacyjne dziecka w przyszłości.

Dbanie o siebie w ciąży

Aby złagodzić bądź uniknąć depresji w ciąży przede wszystkim trzeba o siebie dbać. Ważny jest odpoczynek oraz odpowiednia dawka snu. Jeśli nie ma przeciwwskazań (jeśli są, można spacerować) warto jest zapisać się na ćwiczenia dla kobiet w ciąży (spotkania z innymi kobietami w ciąży mogą być rodzajem wsparcia, ale też źródłem wielu ciekawych informacji), ponieważ wysiłek fizyczny zwiększa poziom serotoniny, czyli „hormonu szczęścia” we krwi.

Istotne jest zdrowe odżywianie – dobrze jest zasięgnąć informacji o tym co jest wskazane, a co nie dla kobiet w ciąży. Badania pokazują, że olej omega-3 może zmniejszyć objawy depresji w ciąży, dlatego też warto włączyć go do diety. Dobrze jest poprawiać sobie nastrój robiąc to co się lubi, np. czytając książkę, oglądając filmy, spotykając się ze znajomymi itp. Bardzo ważnym elementem jest proszenie o pomoc, jeśli jej potrzebujemy oraz rozmowa z partnerem (bądź inną bliską nam osobą) o naszych emocjach, o tym co przebywamy będąc w ciążą.

Sensity

Sensity.pl to poradnia psychologiczna, której misją jest pomoc rodzinom w pokonywaniu kryzysów, ze szczególnym uwzględnieniem pracy z parami i małżeństwami, które znajdują się w sytuacji około rozwodowej. Sensity.pl nie mediuje rozwodów, zawsze walczymy o uratowanie związku i rodziny.

Umów online spotkanie z terapeutą